Gezi / Gezi Yazıları / Türkiye'den / Karda Kapadokya
KARDA KAPADOKYA
Yazı ve Fotoğraflar : Yelda Baler
Peribacalarının gözleri, ağzı, burnu olmuş... Taş yığınları canlanmış sanki; kiminin gözleri derin derin bakıyor, kiminin ağzında gülümseme, kimi burnunu mu kıvırmış ne?
"Kar bekliyoruz günlerdir,
gece demeden, gündüz demeden, ayazda
umutlanarak rüzgardan ve kuşlardan
camların buğulanmasından, ellerimiz ceplerimizde
en dayanıklı çiçekleri soruyoruz çiçekçilere
bunlar bir hafta durur diyorlar vazoda
kar beklentisi iliklerimizde …"
Salih Bolat'ın bu mısraları dilime takılmıştı, ama İstanbul beyaz örtüsünü çoktan sarınmış, beklentilerim gerçeğe dönüşmüştü. Evden çıkmakta güçlük çekiyorum ama içime düşen “kar altında Kapadokya” özlemi de, duyduğum tanıdık bir sesle iyiden iyiye önüne geçilmez hal alıyor. “Hemen otobüse atla ve buraya gel”diyor Kaili, “balonla uçup fotoğraf çekeceğiz”. İçimde karlı tepelerin hayaliyle yollara düşüyorum.
Karın beyazlığı geceyi aydınlatırken sabaha karşı gökyüzünü delerek doğan ay turuncu bir mandalina şekerlemesi gibi gökte asılı kalıyor. Gece yolculuklarımda en iyi iki yol arkadaşımdan biridir ay ve her halimi bilir. Sabah gün ışıdıktan bir süre sonra Nevşehir’e varıyorum. Lale Devri’nin ünlü sadrazamı Damat İbrahim Paşa’nın şehridir, Nevşehir. Doğduğu kente; medreseler hanlar, hamamlar ve Kurşunlu Cami’ni hediye etmiş. Vardığım kentin karlı güzelliği “kar altında Kapadokya”nın da bana çok hediyesi olduğunun bir habercisi belki de. Göreme’ye doğru yol alırken kapalı havanın balonla uçmamıza pek izin vermeyeceğinden eminim. Bu durumda en iyi çözüm karlı vadileri, peri bacalarını, yokuşlu yolları yürümek, karın güvercinlerle birlikte benim üzerime de yağmasını beklemek.
Yol kenarındaki kayısı ağaçları beyaz atkısını sarmış şimdi. Tepeleri kaplayan kar yavaş yavaş yolların üzerine yayılmış. Karın ezilen sesi rüzgarın sesine karışmakta, karlı vadiler göz alabildiğine önümde uzanmakta. İliklerimde karın sevinci, arabadan inip dizlerime kadar kara gömülerek yürüyorum. Kar farklı şekillere bürüyor ortalığı. Üzerini bembeyaz kaplamış peri bacalarına bakıyorum. Hepsi de birşeye benziyor. Kimi kremalı pastaya, kimi iki gözü, ağzı ve burnuyla kukuletalı bir adama benziyor. Biri gelinlik giymiş bir kız gibi... Kral Anthiocos’da Nemrut’tan kalkıp gelmiş sanki...
Paşabağları bir başka güzel olur kar zamanı Kapadokya’da. Şapkalarına kar düşmüş kayalardır onlar. Saçlarına nazar boncukları takılmış kadınlara benzer ağaçları. Dallarında kem gözlerden sakınmak için asılmış mavi beyaz şans topları vardır. Peribacalarının dibindeki üzüm bağları kar altındadır şimdi.
Peki ya aşk vadisi... Çukurda kalan vadi iyiden iyiye kara bulanmış. Bazı yerlerde yürürken dizlerime kadar karın içine düşüyorum. Ağaçların da benden farkı yok, yarı bellerine kadar beyazlığın içinde gömülmüşler. Kimi dalların üzerine boylu boyunca uzanmış karlar, kiminin ucunda öbeklenmiş.
Kırk odalı saraylara benzeyen Uçhisar kalesi karın etkisiyle daha da etkileyici. Göz göz olmuş Uçhisar Kalesinin tepesine çıkanlar güvercinlerin gözüyle görürler tüm vadiyi. Kaleye tırmanan üç kişi durup el sallıyor bana. Ben de göremediğim güneşin peşinden giden güne...
Günün son ışıklarında Kapadokya, insanı biraz daha içine çeker. Buna bir de her yanı sarmış karın aydınlığı eklenirse iyiden iyiye düş güzelliği kaplar her yanı. Yeryüzünün ilginç şekillerinin üzerine düşen gümüş rengi parlaklıkta, periler gölge oyunlarına başlarlar. Hele bir de ay karışırsa bu oyunlara varın siz düşünün ne şenlik yaşanır gece karanlığında, Kapadokya'da. Bizlere düşen ise bir yerinden karışmak olacaktır, bu şenliklere.
Sabahın sisi basar karla kaplı Göreme’yi. Asfaltın üstünden duman gibi salınır sis. Okula giden öğrenciler ellerinde çantalarıyla kaybolurlar bir bulutun içinde, akılları okul çıkışı oynayacakları karda. Minicik yürekleri kimbilir ne masallar yazıyor. Göreme’nin hemen yanı başında uzanıveren karlı kum tepeleri üzerlerinde yuvarlanacak çocukları bekler gibi.
Göreme’nin dışına doğru gelirken kayalara oyulmuş kiliseleri ve peribacaları ve güvercin yuvalarıyla Göreme bir Açık Hava Müzesi’ni görürsünüz. Kar kiliselerin kapılarına birikmiş. Arap baskılarından kaçan Hıristiyanların sığındığı Göreme, zamanla hıristiyanlığın büyük merkezlerinden biri olur ve din buradan yayılmaya başlar. Göreme'de 450 adet kilisenin olduğu tespit edilmiş, bugün 360 kilise ve şapel ortaya çıkarılmıştır.
Peki ya yanındaki Kızılçukur’a ne demeli; başlarında taçları halklarını selamlayan krallara benzer kayaları. Karın üstünü örttüğü Kızılçukur’a ulaşmak için uçuruma kurulu kiliseleri ile ünlü Çavuşin köyünün içinden geçilir. Karın altına saklanmış Çavuşin sessiz sedalara bürünmüştür.
Ortahisar’ın sokak araları dardır. Kara bata çıka yaptığım yürüyüş, karlı pencereler, üşümüş güvercinler, tüten bacalar, aralanan kapılardan gelen kızarmış ekmek kokuları ruhuma iyi geliyor. Evlerin arasından vadiyi görebileceğim bir aralığa çıkıyorum. Aşağıda uzayıp giden buğulu manzara yüreğimi sarmalıyor. Vadinin içerisinde ip gibi kıvrılan nehir donmuş, akmıyor, kıyısında kavak ağaçları; boyları güvercin yuvalarını geçmiş. Göz göz yuvaların ağzına kar birikmiş. Karın sessizliği her yerde. Anlıyorum... Karda sessiz uyur vadiler...
Avanos yolu üzerindeki Zelve’de bir zamanlar hıristiyan ve müslüman nüfusun birlikte yaşamış. Göreme’dekine benzeyen bir açık hava müzesi de burada var. Zelve açık hava müzesi de kar altında. Etrafı bembeyaz kaplı oyuklar daha da belirginleşiyor. Girişteki tahta kulübe soğuktan üşüyenleri içeri çağırıyor. İçeride yanan sobanın üzerinde bir çaydanlık... Hem sobanın sıcaklığı hem yediğim gözlemelerin lezzeti Zelve’nin hediyesi.
Kar altında Kapadokya’da en etkileyici yer neresidir diye düşünürüm hep. Aklım, hayalim aynı cevabı verir her seferinde; Sinasos... Bir başka yağar Sinasos’a kar, bir başka tutar yerleri, başkadır insanların hali kar altında, başkadır karda kuytuları. Taş işçiliğinin en güzel örneklerini gördüğümüz evlerin oyuntularında minicik yığınlar yapar kar. Vadilerinde bir başka birikir kar. Tepeleri basan sis, ani bastıran karın etkisiyle aşağılara iner. Göz gözü görmez olur. Karlarla kaplı taş evler sessiz uykuya yatmış gibidirler.
Kar altında kapadokya’da balonla uçmak...
Sonunda sabah uyandığımızda güneşi görüyoruz ki bu da balonla uçabileceğimizin ilk göstergesi. Mevsim kış, dışarıda kar var bu nedenle de balon uçuşu için sabahın karanlığında uyanmamız gerekmiyor. Oysa yazın hava ısınmadan balon uçuşunu tamamlayıp inmemiz gerektiği için sabah 5’lerde uyanıyor ve hazırlıklara başlıyoruz. Güneşin doğuşunu balonda karşılamak hayatımın en keyifli anları olmuştur hep. Uçuş
için uygun zaman ve uygun yer ayarlandıktan sonra Kapadokya Balon’un bütün ekibiyle balonları şişiriyoruz. Ben Lars’la ve fotoğraf için gelmiş Fransız ekibin bir kısmıyla uçuyorum. Diğer balonda Kaili ve ekibin geri kalanı var.
Balonumuz yavaşça yükselirken aşağıdan bir köpek gökyüzüne kaçan top sanmış olmalı ki tüm hızıyla koşup yukarı doğru havlıyor peşimizden. Kuş Bakışı evler, kıvrım kıvrım yollar, ağaçlar olağanüstü ince bir işçilik ürünü sanki. Kar bütün fazlalıkları, çirkinlikleri örtmüş, yalnızca güzellikleri bırakmıştır ortada. Dantel gibi işlemiştir Ürgüp’ü, Göreme’yi, Avanos’u, Zelve’yi... Güneşin önünü incecik bulutlar kaplıyor aniden. Girintili çıkıntılı vadilere, ağaçlara, karlara uzanan güneşin kolları gittikçe zayıflıyor. Aniden yağmaya başlayan kar kristalden bir perde gibi iniyor ve güvercin yuvalarının, ağaçların, evlerin üstlerini kaplıyor.
İster yaz, ister kış, Kapadokya bölgesinin tüm güzelliklerini güvercinlerin gözüyle görmek için yavaşça gökyüzüne yükselen balonun içinde olmanız yeterli. Yaz kış, rüzgarın uygun olduğu havalarda yapılan balon turları yüreklerimizi iyiden iyiye özgürleştiriyor. Şanşınız varsa çevrenizde sizinle uçan bir kaç balon daha vardır ve kaya tepelerinin ardından çıkıverir bir başka balon, oyun oynarcasına. Güvercinler uçan balonları görünce, zavallı bir baloncunun sıkı sıkıya tuttuğu balonların iplerini elinden kaçırdığını düşünürler mi bilmem ama, siz bir gün mutlaka, gökyüzünde süzülen o balonlardan birinde olun ve güvercinlerin gözüyle görün Kapadokya’yı, ister yaz güneşinde, ister kar yağışında.
Kar altında Kapadokya’nın keyfini çıkardıktan sonra İstanbul’un yolunu tutuyorum yine. Yollar karlı. Haber geliyor İstanbul’da hala kar varmış.
“Korkunç ve güzel bekliyoruz kar’ı
trajik ve komik, dürüst ve cesur
yani çok yönlü bekliyoruz…”*
Eve varıyoruz ve yine
“bir sabah açıyoruz kapımızı
dizboyu kar"
·*Salih Bolat’ın Kar adlı şiirinden alınmıştır.
Bu yazı ve fotoğrafların bazıları, Voyager dergisinde yayınlanmıştır. Tüm telif hakları Yelda Baler'e aittir. Kendisinin yazılı izni olmaksızın hiçbir şekilde ve internet dahil hiç bir ortamda bölümler halinde de olsa, yayınlanamaz ve kullanılamaz.
Paşabağları bir başka güzel olur kar zamanı Kapadokya’da. Şapkalarına kar düşmüş kayalardır onlar. Saçlarına nazar boncukları takılmış kadınlara benzer ağaçları. Dallarında kem gözlerden sakınmak için asılmış mavi beyaz şans topları vardır. Peribacalarının dibindeki üzüm bağları kar altındadır şimdi. 
Peki ya yanındaki Kızılçukur’a ne demeli; başlarında taçları halklarını selamlayan krallara benzer kayaları. Karın üstünü örttüğü Kızılçukur’a ulaşmak için uçuruma kurulu kiliseleri ile ünlü Çavuşin köyünün içinden geçilir. Karın altına saklanmış Çavuşin sessiz sedalara bürünmüştür.
